Είναι αλήθεια πως εδώ και καιρό είχα σκεφτεί να κάνω μια γενική συζήτηση με τον καθηγητή μου Νίκο Παναγιώτου. Από την πρώτη στιγμή ένιωθα ότι είχε να πει αρκετά πράγματα, βάζοντας σε σκέψη πολύ κόσμο. Νομίζω, θα μπορούσα να μιλάω ατελείωτες ημέρες με τον συγκεκριμένο άνθρωπο αλλά για πρακτικούς λόγους κράτησα αυτά που είχαν περισσότερο ενδιαφέρον.
Ξεκινώντας ως Κοινωνικός Λειτουργός, σήμερα είναι Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του ΑΠΘ. Αγαπητός από τους φοιτητές του, αλλά και από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που τον τελευταίο καιρό τον τιμούν πολύ, είχα την τιμή να παρακολουθήσω μαθήματα του και κάθε φορά οι διάλογοι που αναπτύσσονταν μέσα σε αυτά είχαν αρκετό ενδιαφέρον. Βέβαια δεν μπορώ να ξεχάσω και τις φορές που ο Νίκος Παναγιώτου άλλαζε από εβδομάδα σε εβδομάδα την ποσότητα, το μέγεθος αλλά και το περιεχόμενο των εργασιών, προκαλώντας "πανικό" στην φοιτητική κοινότητα. Αυτά και πολλά άλλα τα ανέφερα φυσικά λίγο πριν ξεκινήσει η συνέντευξη. Προτείνω λοιπόν να διαβάσουμε τι απάντησε ο ίδιος στις δικές μου ερωτήσεις... απολαύστε τον!
Αν δεν κάνω λάθος οι αρχικές σας σπουδές ήταν στην Κοινωνική Εργασία (Κοινωνικός Λειτουργός). Τι κάνει έναν άνθρωπο να αλλάξει επάγγελμα και να στραφεί προς τη δημοσιογραφία;
Η αγάπη προς αυτή, η επιθυμία μου να διευρύνω τις γνώσεις μου να κυνηγήσω και τα άλλα ενδιαφέροντα που είχα. Οι σπουδές μου ήταν πάντα απόρροια του έντονου ενδιαφέροντος που είχα για αυτές αλλά και της διάθεσης μου να εμπλουτίσω τις γνώσεις και τις εμπειρίες μου. Αυτό είναι που είχα και έχω ως οδηγό στη ζωή μου
Προσπαθώντας να είστε θεατής και όχι πρωταγωνιστής, πώς παρατηρείτε την ακαδημαϊκή σας πορεία;
Θεωρώ πως είμαι τυχερός γιατί κάνω αυτό που αγαπώ. Για εμένα αυτό είναι τεράστιο ευτύχημα. Βέβαια αυτό το ευτύχημα δεν ήρθε από μόνο του. Χρειάστηκε πολύς κόπος και μεγάλη προσπάθεια για να τα καταφέρω. Αυτό που με χαρακτηρίζει είναι πως είμαι διαρκώς σε κίνηση, όμοιος με μια πέτρα που κυλά.
Όπως έγινε γνωστό, η Google αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την έρευνα σας, για το μέλλον της ψηφιακής δημοσιογραφίας και των δημοσιογραφικών οργανισμών, μέσω του Ταμείου Καινοτομίας «Digital News Initiative Fund». Τι ακριβώς πρόκειται να γίνει;
Είναι πολύ τιμητικό το γεγονός ότι η Google χρηματοδοτεί και στηρίζει την έρευνά μου. Είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεται με το ΑΠΘ. Είναι η αναγνώριση της δουλειάς που γίνεται στο Τμήμα Δημοσιογραφίας αλλά και στο Πανεπιστήμιο. Οφείλω να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου, του φοιτητές μου και φυσικά τους δικούς μου ανθρώπους και την οικογένεια μου που με στήριξαν σε αυτή την προσπάθειά. Στόχος της έρευνας είναι να απαντηθεί το ερώτημα "πως απαντάμε στις μελλοντικές προκλήσεις για τη Δημοσιογραφία και τους Ειδησεογραφικούς Οργανισμούς». Μέσω της έρευνας προσπαθώ να προτείνω κάποιες συγκεκριμένες λύσεις και συγκεκριμένες κατευθύνσεις και θέλω να ελπίζω ότι θα βοηθήσει σε μια κρίσιμη στιγμή για τη Δημοσιογραφία και τους Ειδησεογραφικούς Οργανισμούς.
Σας δυσκολεύει και ίσως σας αγχώνει περισσότερο το γεγονός ότι η Google σας χρηματοδοτεί;
Με αγχώνει καθώς οι απαιτήσεις είναι σημαντικές και πολλές. Πιστεύω βέβαια, πως μαζί με την ομάδα μου, που αποτελείται από νέα παιδιά του Πανεπιστημίου που ήταν και στόχος μου, θα τα καταφέρουμε.
Μία άλλη σημαντική σας ενασχόληση είναι η "Χάρτα της Ειδομένης". Εξηγήστε μας τι ακριβώς είναι αυτό; Πιστεύετε ότι μέσα από τέτοια προγράμματα η δημοσιογραφία μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο;
Η "Χάρτα της Ειδομένης" είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από την ΕΣΗΕΜΘ και τον Παύλο Νεράτζη στην οποία συμμετέχει το τμήμα μας. Προσπαθούμε να εντοπίσουμε τις περιπτώσεις ρατσιστικού λόγου όταν υπάρχουν στα ΜΜΕ και ταυτόχρονα σε συνεργασία με δημοσιογράφους και ΜΜΕ να δούμε πώς θα μπορούσε η κάλυψη να γίνει καλύτερη. Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι να αντλήσουμε γνώσεις για το πως μπορούμε να καλύψουμε δημοσιογραφικά τόσο ευαίσθητα θέματα. Ταυτόχρονα με τη συμμετοχή του Εργαστηρίου Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας στόχος μας είναι να συνδεθούμε με την κοινωνία και να δείξουμε πως η δημοσιογραφία μπορεί να καλύψει καλύτερα και με τα απαραίτητα μέσα παρόμοια θέματα.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και κατ’επέκταση το Τμήμα Δημοσιογραφίας, αντιμετωπίζει διάφορα σοβαρά προβλήματα. Πιστεύετε ότι μπορούν να δοθούν λύσεις;
Ναι πιστεύω πως μπορούν να δοθούν λύσεις, αρκεί φυσικά να το επιθυμούμε. Πρέπει να ξεπεράσουμε τη στερεοτυπική αρνητική αντίληψη για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Έχει πολλά προβλήματα, όμως ταυτόχρονα γίνονται πολλά θετικά πράγματα που δυστυχώς καλύπτονται από το "θόρυβο" και την αρνητική δημοσίευση. Τα υπάρχοντα προβλήματα έχουν να κάνουν με δύο παράγοντες. Ο πρώτος είναι οι ίδιοι οι φοιτητές και κατά πόσο διεκδικούν μια απάντηση και μια διαφορετική λύση σε όλα αυτά που ανεχόμαστε εδώ και χρόνια και τα οποία μας πάνε πίσω. Ο δεύτερος παράγοντας είναι η πολιτεία και η στάση της. Κανείς δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε καταστάσεις οι οποίες διαιωνίζονται εδώ και χρόνια. Πρέπει κάποια στιγμή να αλλάξουν. Δεν είναι αρεστά από κανέναν, δεν υπάρχει κάποιος που συμφωνεί αλλά η ανοχή είναι αυτή που τα συντηρεί
Τι σημαίνει για εσάς η λέξη ΠΑΙΔΕΙΑ;
Για εμένα η λέξη παιδεία είναι μια διαρκής προσπάθεια αυτοβελτίωσης. Δεν περιορίζεται από τύπους και τυπικές υποχρεώσεις. Η προσπάθεια να απαντήσουμε στα «γιατί» μας είναι αυτά που ωθούν τους ανθρώπους να πάνε μπροστά, να κατακτήσουν το «άγνωστο-γνωστό».
Πώς θα χαρακτηρίζατε τους σημερινούς φοιτητές; Συγκριτικά με τη δική σας γενιά πώς είναι η κατάσταση;
Είμαι πολύ υπερήφανος για τα παιδιά που φοιτούν στο τμήμα μας για δύο λόγους. Αρχικά γιατί η επιλογή τους να σπουδάσουν Δημοσιογραφία ήταν/είναι στις πρώτες τους επιλογές. Επιλέγουν να ακολουθήσουν αυτό που τους συναρπάζει. Με συγκινούν πολύ αυτού του είδους οι άνθρωποι και οι προσπάθειες τους καθώς ανήκω σε αυτή την κατηγορία. Μέσα σε ένα πολύ αρνητικό κλίμα που οι περισσότεροι επιλέγουν να δηλώσουν και να εισαχθούν σε σχολές που δεν τους ενδιαφέρουν αλλά προσφέρουν «σίγουρη» επαγγελματική αποκατάσταση, θαυμάζω τους νέους που τολμούν να πάνε κόντρα στο ρεύμα και να ακολουθήσουν τις επιλογές τους. Η νέα γενιά καλείται να αντιμετωπίσει προβλήματα τα οποία τους κληροδότησαν οι παλαιότεροι χωρίς καμία πολλές φορές στήριξη και με μόνη διέξοδο τη μετανάστευση. Η κρίσιμη διαφορά των φοιτητών του σήμερα σε σχέση με τη δική μας γενιά, είναι στον τρόπο διεξαγωγής των Πανελλαδικών εξετάσεων. Αυτό που δημιουργεί το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα είναι μαθητές χωρίς κριτική σκέψη.
Ποιό θεωρείται πως είναι το ισχυρότερο προτέρημα και ελάττωμα του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ;
Το μεγαλύτερο προτέρημα του τμήματός μας είναι ότι έχει νέους καθηγητές με καλές γνώσεις με μεγάλη εμπειρία στον τομέα τους. Το δεύτερο προτέρημα είναι πως είναι ευκίνητο και ευέλικτο και το τρίτο πως παρόλο το μικρό μέγεθός του, έχει καταφέρει να λάβει σημαντικές διακρίσεις όλα αυτά τα χρόνια. Το μεγάλο μειονέκτημα του τμήματός μας είναι οι κτιριακές εγκαταστάσεις. Θεωρώ μεγάλη πληγή για το τμήμα Δημοσιογραφίας πως από το 2000 έως το 2018 νοικιάζει χώρους που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας ειδικά σε μια στιγμή που υποδεχόμαστε πολύ μεγάλο αριθμό μεταπτυχιακών φοιτητών από το εξωτερικό.
Τι πιστεύετε για το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος και την κατεύθυνση του;
Είμαστε σε μια φάση συζήτησης και ανανέωσης του προγράμματος σπουδών. Έκανα μια έρευνα για το τι προσφέρεται στην Ευρώπη. Τα περισσότερα τμήματα στην Ευρώπη, δίνουν μια κατεύθυνση τεχνική-πρακτική. Αντίθετα, το μεγάλο προτέρημα του προγράμματος σπουδών του τμήματός μας είναι ότι προσφέρει ένα εξαιρετικά καλό θεωρητικό υπόβαθρο και εκπαίδευση σε σύγχρονα ζητήματα δημοσιογραφικών σπουδών. Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό για το τμήμα να συνεχίσει και να ενισχύσει τις κατευθύνσεις αυτές ιδιαίτερα δε την ανάδειξη των σύγχρονων εξελίξεων στη Δημοσιογραφία.
Αν μπορούσατε να αλλάζατε κάτι στην μέχρι τώρα πορεία σας, τι θα ήταν αυτό και γιατί;
Πιθανόν να είχα αποδεχτεί κάποιες προτάσεις προερχόμενες από το εξωτερικό. Κάποια πράγματα ίσως ήταν ευκολότερα αλλά προτιμώ να κοιτώ μπροστά και όχι πίσω.
Τι αναφέρει η δική σας οικογένεια σχετικά με την πορεία σας γενικότερα;
Το τίμημα που έχω πληρώσει μέχρι τώρα είναι να λείπω στην οικογένειά μου και κυρίως από τα παιδιά μου. Το μεγαλύτερο κομμάτι της επιτυχίας μου όμως το οφείλω στην οικογένειά μου.
Τέλος, παρατηρώντας την έντονη δραστηριότητά σας, υπάρχει κάτι άλλο που ετοιμάζετε και μπορείτε να μας αποκαλύψετε;
Η πρωτοβουλία που έχουμε πάρει το Thessaloniki International Media Summer Academy. Πρόκειται για ένα διεθνές θερινό σχολείο που υλοποιούμε το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ και η έδρα Jean Monet με τη συνεργασία πολλών και γνωστών πανεπιστημίων και οργανισμών του εξωτερικού, τo Πανεπιστήμιο του Πεκίνου (Beijing University of Foreign Studies) το διεθνή δημοσιογραφικό οργανισμό Deutsche Welle Αcademy, το Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ το Πανεπιστήμιο του Novi-Sad, το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Κέντρο για τον Γραμματισμό στα ΜΜΕ (Center for Media and Information Literacy) του Πανεπιστημίου Temple USA, και τους Οργανισμούς για τον Γραμματισμό στα ΜΜΕ (Media Literacy Institute), και Proof organization, Media for Social Justice. Πρόκειται για μια σημαντική πρωτοβουλία με διεθνή απήχηση την οποία επιδιώκουμε να ενισχύσουμε. Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση για το Τμήμα και για εμένα.
Συνέντευξη: ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΤΖΗΝΟΠΟΥΛΟΣ
